ང་ཚོས་སློབ་ཆེན་མ་འགྲིམས་ན་མི་ཆོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་འཚོལ་བ།-བཙན་པོའི་མགར་གྱི་དྲ་བ།»བརྩམས་ཆོས་པར་འདེབ་པར་ངོས།

ང་ཚོས་སློབ་ཆེན་མ་འགྲིམ་ན་མི་ཆོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་འཚོལ་བ།

༼མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན།༽རུ་མང་ཀླུ་མཁར་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།

མི་ལོང༢༤ཡར་སྔོན་དུ། ང་རང་ཞིང་གྲོང་ནས་ཡིད་སྨོན་གྱིས་ཁེངས་ཏེ་གནས་འདིར་འབྱོར་ཅིང་དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཧུའུ་ནན་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་དང་ལས་ཀྱི་མདུན་པ་དམ་དུ་བསྡམས། ང་ནི་ཞིང་སྡེ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ནས་ཐོན་པའི་ཞིང་སྡེའི་ན་ཆུང་ཞིག་ཡིན་པས་སློབ་ཆེན་གྱིས་མི་ཚེའི་ནང་གལ་འགངས་ཆེས་ཆེར་ལྡན་པའི་སྟེགས་བུ་དང་མགོ་རྩོམ་ས་བསྩལ་བ་སྨྲོས་མེད་ཡིན། སློབ་ཆེན་གྱིས་ང་རང་ལ་སློབ་ཆེན་གྱི་ཁྲིད་སྟེགས་སྟེང་འགྲེང་ཐུབ་པའི་གདེང་ཚོད་དང་བློ་སྤོབས་བསྩལ་བ་དང་རིག་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་མི་ཚེའི་ལམ་ནང་དུ་གོམ་པ་རེ་རེ་བཞིན་སྤོ་རུ་བཅུག་ནས་དེ་རིང་ལ་ཐོན། ང་རང་གནས་འདི་ནས་ནར་སོན་ཞིང་གནས་འདི་ནས་བྱ་བ་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་པས་ས་ཆེན་པོ་འདི་ལ་བརྗོད་པར་དཀའ་བའི་བརྩེ་དུངས་ཤིག་ལྡན། ལོ་འདི་འདྲའི་མང་པོ་ཞིག་ལ་སློབ་ཆེན་གྱི་ར་བ་ནས་འགྲོ་སྡོད་བྱས་ཀྱང་གང་བྱུང་དུ་སློབ་ཆེན་གླེང་བར་དཀའ་བ་ཞིག་རེད། སློབ་ཆེན་ནི་དུས་རྟག་པར་ངའི་སེམས་ནང་དུ་དགའ་སྣང་བླ་ན་མེད་པའི་མཐོ་ས་ཞིག་ཡིན། ངའི་སེམས་བསམ་པའི་གཏིང་རོལ་ནས་དེ་ལ་དགའ་གུས་དང་དགའ་མོས། གྱེན་ལྟ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

དེ་རིང་ང་ཚོ་དགའ་སྤྲོ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཏེ་ཧུའུ་ནན་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭར་འབྱོར་དུས། ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་སྔ་ལམ་འགྱུར་མེད་ངང་སློབ་ཆེན་གྱི་སྦྱོང་ཚན་ཡོངས་འགྲུབ་བྱ་རྒྱུ་དང་སློབ་ཐོན་ལག་ཁྱེར་ཅིག་ལེན་རྒྱུ། རྗེས་ཕྱོགས་འོས་འཚམ་གྱི་བྱ་བ་ཞིག་འཚོལ་རྒྱུ་ལས་གཞན་ང་ཚོས་སློབ་ཆེན་མ་འགྲིམ་ན་མི་ཆོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གསར་བ་གང་ཞིག་ཡོད་དམ། འོ་ན་ང་ཚོས་མཉམ་དུ་སློབ་ཆེན་འགྲིམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དམ་པ་ཞིག་འཚོལ་རྒྱུ་བྱ།

སློབ་གླིང་གི་ར་བའི་ནང་འགྲོ་ཐེངས་རེར་དུས་རྒྱུན་སྐམ་རིལ་གྱི་མི་དར་མ་ཞིག་གིས་ལྕགས་རྟ་རྙིང་པ་ཞིག་ཞོན་ནས་འགྲོ་བཞིན་པ་མཐོང་ཐུབ། དེ་ནི་ལུས་པོ་འཁྲུག་ཅིང་དབང་བོ་སྐྱོར་ཅན་ཡིན་པའི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཆེད་ལས་ཀྱི༢༠༡༡ལོའི་དངོས་གཞི་སློབ་མ་ཧྲིན་པོ་ཅན་རེད། ལུས་པོའི་ཟུངས་ཟད་པས་སློབ་གྲོགས་ཧྲིན་པོ་ཅན་འགྲེང་མི་ཐུབ། འགྲོ་མི་ཐུབ། ཡི་གེ་འབྲི་བ་ལའང་དཀའ་ཁག་ཆེན་པོ་ལྡན་མོད། ཁོས་ལོ༡༢རིང་སྙིང་རུས་བསྐྱེད་པས་ཐ་མར་རང་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཅིང་ལོ་དེར་སྐར་མ༥༩༤བླངས་ཏེ་ཧུའུ་ནན་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་གི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་སྡེ་ཁག་ཏུ་རྒྱུགས་འཕྲོད། ཁོས་ང་ཚོར་སློབ་ཆེན་འགྲིམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལྟར་བརྗོད་ཡོད་དེ། སློབ་ཆེན་གྱིས་ལུས་རྟེན་གནས་པའི་དངོས་ཡོད་བསྒྱུར་བཀོད་མི་ཐུབ་ཀྱང་སློབ་ཆེན་གྱིས་བདེ་ཐང་གི་བསམ་བློ་གསོ་སྐྱོང་དང་ཚེ་སྲོག་གི་རྩིས་ཐང་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱེད་ཐུབ་ཅེས་པའོ།།

སློབ་ཆེན་ཆེས་སྔ་བའི་གཞུང་ཚན་ནི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་ལྷའི་རིག་པ། རྩོམ་རིག ཁྲིམས་ལུགས་རིག་པ་སོགས་ཡིན། སློབ་ཆེན་ནི་ཆེས་དང་ཐོག་མིའི་ལུས་སེམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་མིའི་བསམ་བློ་མཐོར་འདེགས། མིའི་བླ་སྲོག་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱས་ཏེ་ང་ཚོའི་ལུས་སེམས་སྔར་ལས་བདེ་ཐང་དང་བསམ་བློ་བླ་ན་མེད་པ། བླ་སྲོག་མཆོག་ཏུ་འདྲེན་པའི་གནས་གཞི་ཞིག་ཡིན། ང་ཚོ་མི་རེ་རེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཆུང་ཡང་སློབ་ཆེན་གྱིས་ང་ཚོ་རང་རྟོན་ཆེ་ཞིང་བག་ཡོད་ཚུལ་ལྡན་གྱི་སྤོབས་སེམས་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ཡོད། མི་ལ་ཁེངས་ཉམས་ཡོད་མི་རུང་མོད་སྤོབས་ཉམས་མེད་མི་རུང་། སློབ་ཆེན་གྱི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཏག་ཏག་ང་ཚོའི་སྤོབས་ཉམས་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དང་དོན་དུ་ཁྲིན་ཡུན་ཁུས་གསུངས་པའི“རང་མོས་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་སྒེར་ཚུགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས”ཞེས་པ་ཡིན། རང་ཉིད་ཀྱི་མི་གཞི་གཟེངས་སུ་འཐོན་པར་བྱེད་པ་ནི་ང་ཚོ་སློབ་ཆེན་འདིར་འགྲིམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དམ་པ་ཡིན།

སློབ་ཆེན་འགྲིམ་པ་ནི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་རྟོགས་དཔྱད་[②]བྱེད་པ་ཡིན། སློབ་གྲྭ་ནས་ལས་སྐལ་བཟང་དུས་སྤོབས་ཉམས་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱི་བགྲེས་སོང་ཞིག་དང་ཕྲད་ཐུབ། བརྒྱད་ཅུའི་ལོ་ཡིས་ཐུབ་པའི་བགྲེས་སོང་དེ་ཡར་བཞེངས་ནས་ཆུ་ཚོད༣ལྷག་ལ་རྣམ་གཡེང་སྤུ་ཙམ་མི་བྱེད་པར་སློབ་ཁྲིད་གནང་ངེས། “བགྲེས་སོང་ལོ་གཞོན”[③]འདི་ནི་རང་རེའི་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གཙོ་རྒན་པ་སྐུ་ཞབས་ཀྲང་ཁྲུའུ་ཡན་ལགས་རེད། ད་ལྟའི་བར་དུ་གསུང་རྩོམ་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་དང་དཔྱད་རྩོམ་ཆིག་སྟོང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་རིག་གཞུང་འཆད་ཁྲིད༣༠༠ལྷག་བྱས་ཡོད། འཚོ་བ་བབ་ཆགས་ཤིག་རོལ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་བསམ་གཞིག་ལ་མོས་ཤིང་རྩོམ་འབྲི་ལ་བརྩོན་ཏེ་ཉིན་རེར་ཡིག་འབྲུ༡༠༠༠ཡན་རྩོམ་བཞིན་ཡོད། སྐུ་ཞབས་གང་དེ་དུས་རྒྱུན་རྦབ་ཆུའི་དཔེ་རུ་འགོད་བཞིན་ཡོད་དེ་ཁོའི་བསམ་བློ་ནི་བཟློག་ཏུ་མེད་པའི་རྦབ་ཆུ་བཞིན་མཚམས་མེད་དུ་བཞུར་སྲིད། ཁོང་གི་སྐུ་ལུས་ནས་སློབ་དཔོན་ཝ་ཆེན་མོའི་ཉམས་སྣང་མངོན་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྒེར་ཚུགས་ཀྱིས་བསམ་གཞིག་དང་བདེན་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ། ནམ་ཡང་སྒྱིད་ལུག་མི་བྱེད་པའོ།། ཁྲིད་སྟེགས་ནས་ཡར་བཞེངས་ན་ཁོང་ནི་སློབ་ཆེན་ཡིན། སློབ་ཆེན་གྱི་ཆེ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་གང་དེས་བློ་སྒོ་ཕྱེས་པའི་ཤེས་བྱའི་བར་སྟོང་དང་མི་གཞིའི་ཕུགས་འདུན་ཡིན།

སློབ་ཆེན་ནས་སློབ་ཁྲིད་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་སྨྲོས་མེད་རེད། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྟེང་ནན་གྱིས་ཉན་པ་དང་ཁ་བརྡ་བཤད་པ། དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་པ། བརྒལ་བརྟག་འཕེན་པ་སོགས་ནི་ཤེས་བྱའི་འཚོ་བའི་གཞི་རྩའི་རྣམ་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་སློབ་ཆེན་ནི་སློབ་ཁྲིད་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དེ་ལས་ཀྱང“འདོད་བློ་མཐུན་པའི་མཛའ་བརྩེ་དང་མཐོང་རྒྱ། དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་དཔེ་ཚོགས”ཡོད་པ་ཡིན། སློབ་ཆེན་ནས་ཀྱང་རྒྱུགས་སྤྲོད་དགོས་ལ་སློབ་ཆེན་ནའང་སྐར་མ་ཡོད། འོན་ཀྱང་ངེས་པ་དོན་གྱི་སློབ་ཆེན་ནི་རྒྱུགས་ཤོག་གཅིག་དང་སྐར་མ་འགའ་རེ་ག་ནས་ཡིན། ངག་སྐྱོར་ཕྲ་མོ་ཙམ་གྱི་བསླབ་པས་མིང་གྲགས་ཆེ་བའི་སློབ་ཆེན་ཞིག་རྦད་དེ་བྱེད་མི་ཐུབ། སློབ་ཆེན་ནི་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ཤིག་དང་གསོན་སྟངས་ཤིག དེ་བཞིན་ཧུར་ཐག་རང་འགུལ་དང་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རིག་གནས་འཚོ་བ་ཞིག་ཡིན། ཁྱེད་ཅག་འདི་རུ་ཐོན་ན་རིག་གནས་ཀྱིས་སྣེ་དྲངས་པའི་ཡར་ཐོན་གྱི་སློབ་ཆེན་འཚོ་བ་རོལ་རྒྱུ་རྟོགས་དགོས། སློབ་ཆེན་ནི་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་འཚོ་བའི་མཚོན་སྟངས་རིགས་གསུམ་མཆིས། དང་པོ་ནི་མི་སྒེར་གྱི་འཚོ་བ་སྟེ་ལང་ཚོའི་ཕྱོགས་ཡིན། ལང་ཚོ་མངོན་པར་མཚོན་པའི་གནད་དམ་པ་ནི་བདེ་ཐང་དང་མཛའ་བརྩེ། བརྩེ་དུངས་ཡིན། གཉིས་པ་ནི་སློབ་སྦྱོང་གི་འཚོ་བ་སྟེ་ཐོས་བརྩོན་གྱི་ཕྱོགས་ཡིན། ཐོས་བརྩོན་བསླབ་པ་གཉེར་བའི་གནད་དམ་པ་ནི་ཤེས་བྱ་དང་ཤེས་རབ། གསར་གཏོད་ཡིན། གསུམ་པ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་སྟེ་འགན་འཁྲིའི་ཕྱོགས་ཡིན། འགན་འཁྲི་རྒྱ་བསྐྱེད་པའི་གནད་དམ་པ་ནི་མཐོང་རྒྱ་དང་བརྩེ་སེམས། འགན་ཁུར་ཡིན།

སློབ་གྲོགས་ལྷན་རྒྱས། དེ་རིང་བཟུང་ང་ཚོའི་ལས་དབང་གི་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་དུ་འབྲེལ་ཅིང་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་ཡོད། ཁྱོད་ཚོ་སུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་ང་ཚོའི་བུས་ཕྲུག་ཡིན། ང་ཚོས་བློ་གཅིག་སེམས་གཅིག་གིས་ཁྱོད་ཚོའི་ནར་སོན་གྱི་བདེན་པའི་དཔང་བོ་དང་རོགས་པ་རུ་འགྱུར་དུ་འཇུག་ལ། ཁྱོད་ཚོའང་ང་ཚོའི་གཟི་བརྗིད་དང་ང་ཚོའི་མི་ཚེའི་དོན་སྙིང་གི་འབྱུང་ཁུངས་སུ་འགྱུར་བར་ཤོག

【大学之道】刘铁芳：找寻我们非读大学不可的理由

刘铁芳（1969~ ）,湖南桃江人，现为湖南师范大学教育科学学院教授。本文为作者在湖南师范大学2014级本科生、研究生开学典礼上的讲话。

24年前，我从乡下来到了这里，满怀憧憬，从此和湖南师范大学一生结缘。我是一个小村里走出的乡村少年，大学无疑给了人生最重要的平台与起点。大学给了我今日站在大学讲台上的信心和勇气，让我在学问人生路上一步步走来，直到今天。我在这里成长，在这里工作，对这片土地有着难以言说的情感。这么多年，在大学校园里行走，依然不敢轻易谈论大学，大学始终是我心中具有神圣意味的高地。我发自内心地敬畏它，爱它，仰视它。

今天，当我们兴高采烈地来到湖南师范大学，敢问各位，除了按部就班完成一份大学学业，获得一纸文凭，今后找个合适的工作之外，我们是否还有更高的非读大学不可的理由？那么，让我们一起去寻找一份走进大学的坚实理由。

每每从学院走过，常常会见到一位瘦削的中年男人推着一辆破旧的自行车，车上是身罹残疾的沈博建同学，心理学专业2011级本科生。因为肌无力，沈博建同学不能站立，不能行走，写字都很困难的他，用12年的毅力战胜了自己，当年以594分的考分走进了湖南师范大学心理系。他告诉我们走进大学的理由：大学并不足以改变身体存在的现实，但大学可以孕育健康的灵魂，锻造生命的尊严。

大学最早的学科是医学、神学，文学和法学，大学一开始就是呵护人的身心，提升人的精神，锻造人的灵魂，让我们身心更加健康，精神趋于卓越，灵魂走向高贵的场所。也许，我们每个人都是渺小的，但大学的经历将孕育我们自尊自信、不卑不亢的勇敢之心。人不可有傲气，但不可无傲骨。大学的目的正是养成我们的傲骨，也即陈寅恪所言“自由之思想，独立之精神”。为了自我人格的卓越，这正是我们来到大学的根本理由。

读大学就是识读大师。走进学院，幸运的时候，我们可以遇见一位意气风发的长者，这位年近八旬却依然可以站着讲课3小时无丝毫懈怠的“年轻老人”，就是我们的老校长张楚廷先生，迄今为止著有近百部著作，论文逾1000篇，全国各高校学术演讲300多场，过着简朴的生活，却依然敏于思考、勤于写作，每天著述都在1000字以上。先生常自喻为关不上的水龙头，他的思想就像关不住的水龙头源源不断地流淌。想当初，先生原本可以选择出任政府高官，但他却选择了作为校园的思想者。他的身上体现了大师的风范，那就是独立思考，追求真理，永不懈怠。站在讲台上，他就是大学！大学之大就是为大师所开启的知识空间与人格理想。

在大学里，课堂当然是十分重要的，课堂上聆听与对话、探讨与辩论，这是知识生活的基本形式。但大学不只是课堂，更是“视野、志同道合的友谊和图书馆的书籍”。大学也要考试，大学也有分数，但真正的大学并非一张考卷，几个分数，低层级的记诵之学不足以名之大学。大学是一种生活方式，一种活法，大学乃是积极主动、创造性地文化生活。你们来这里，就是要学会过为文化所引领的积极的大学生活。大学作为生活方式，主要表现为三重生活，一是个人生活，主题词是青春，彰显青春的关键词是健康、友谊、爱情；二是学习生活，主题词是学问，追求学问的关键是知识、智慧与创造；三是社会生活，主题词是责任，扩展责任的关键词是视野、情怀与担当。

各位同学，从今天开始，我们彼此的命运将休戚相关，互相缠绕。你们每一位都是我们的孩子，我们将全心全意，成为你们成长的见证者与陪伴者，而你们也将成为我们的骄傲，成为我们人生意义的源泉。

[①] ལིའུ་ཐེ་ཧྥང་།༼༡༩༦༩~༽ཧུའུ་ནན་ཐོ་ཅང་གི་མི་ཡིན།ད་ལྟ་ཧུའུ་ནན་དགེ་འོས་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་གསོ་ཚན་རིག་སློབ་གླིང་གི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཡིན།རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་རྩོམ་པ་པོས་ཧུའུ་ནན་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་གི༢༠༡༤ལོའི་དངོས་གཞི་སློབ་མ་དང་རབ་འབྱམས་པའི་སློབ་མགོ་ཚུགས་པའི་མཛད་སྒོའི་སྟེང་གི་གཏམ་བཤད་ཡིན།